Zakrzepica żył głębokich (ZŻG) to powstanie zakrzepu w układzie żył głębokich (pod powięzią głęboką kończyny), najczęściej kończyn dolnych. Tradycyjnie określenie obejmuje również zakerzpicę w żyłach przeszywających i żyłach głębokich.
Zakrzepica żył głębokich jest jedną z dwóch, obok zatorowości płucnej, manifestacji żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej. Zapadalność na żylną chorobę zakrzepowo zatorową wynosi 2/1000 osób rocznie. Liczba zachorowań zwiększa się z wiekiem. Zapadalność zależy od indywidualnego i klinicznego zagrożenia zakrzepowego.
Zakrzepica żylna może dotknąć każdego, a proces powstawania zakrzepu może być albo bardzo dynamiczny, albo narastać stopniowo przez długi okres. Często powstawaniu zakrzepów sprzyja odwodnienie organizmu, podróż, urazy.
Mechanizm tworzenia się materiału zatorowego ze skrzepliny w żyle głębokiej
Formujący się zakrzep może ulegać fragmentacji i stanowić materiał zatorowy płynący do serca i powodujący zatorowość płucną, udar mózgu lub zator obwodowy. Są to stany zagrażające życiu, wymagajace natychmiastowej interwencji w warunkach szpitalnych. Dlatego bardzo ważne jest szybkie rozpoznanie zakrzepicy żył głębokich i natychmiastowe podjęcie jej skutecznego leczenia.
Zakrzepowe zapalenie żył powierzchownych to zapalenie żył umiejscowionych nad powięzią, któremu zwykle towarzyszy proces zakrzepowy o różnym nasileniu. Najczęściej rozwija się w obrębie żylaków, rzadziej w żyłach niezmienionych żylakowato. Chorzy skarżą się na bolesny ograniczony obrzęk z zaczerwienieniem skóry. Temperatura ciała rzadko jest podwyższona.
W przypadku zapalenia żyły odpiszczelowej i szerzenia się zakrzepicy dogłowowo istnieje ryzyko przejścia zakrzepicy do żyły udowej powierzchownej tj. proksymalnej zakrzepicy żył głębokich. Jak pokazuje praktyka nie należy zatem bagatelizować powierzchownych zakrzepic żylnych - należy stosować aktywne podejście do ich leczenia.